پتانسیل انرژی خورشیدی در ایران
انرژی خورشیدی پاک‌ترین و فراوان‌ترین انرژی تجدیدپذیر در دنیا میباشد. تمام کشورها از این منبع پایان ناپذیر انرژی بهره‌مند می‌باشند اما مقدار تابش خورشیدی دریافتی بر اساس آب و هوا و منطقه جغرافیایی متفاوت است. توان تولیدی مخصوص در کشور ایران در بازهی ۱۲۴۱ تا ۱۹۷۲ کیلووات ساعت بر کیلووات در سال تخمین زده شده که یکی از بالاترین پتانسیلهای تولید برق خورشیدی در دنیا میباشد. در سالیان اخیر، باتوجه به افزایش سطح آلودگی‌های زیست محیطی و همچنین تغییرات آب و هوایی، با امضای توافق‌نامه‌‌ی پاریس، کشورهای عضو این قرارداد متعهد به کاهش و محدود کردن تولید رد پای کربن خود شدند. دولت‌ها برای رسیدن به این هدف تا سال ۲۰۳۰ برنامه‌های چند جانبه و مفصلی ارائه داده‌اند.
رشد ظرفیت نیروگاههای خورشیدی
با توجه به اینکه در بین منابع اصلی آلاینده، تولید برق با سهم ۲۵ درصد از کل آلایندگی‌ها، جایگاه دوم را (پس از حمل و نقل با سهم ۲۹%) دارد، فصل مشترک این برنامه‌ها کاهش و به حدود صفر رساندن انتشار گاز کربن دی‌اکسید حاصل از تولید برق میباشد. برای رسیدن به این هدف هر ساله بودجه‌های هنگفتی از سمت دولت‌ها صرف تحقیقات، توسعه و گسترش نیروگاههای تجدیدپذیر میشود. بسیاری از دولت‌ها با تصویب قوانین، مشوق‌های مالیاتی و شرایط ویژه‌ای نظیر خرید تضمینی برق تولید شده با قیمتی بسیار بالاتر از قیمت برق خود شبکه، بخش خصوصی را ترغیب به سرمایه‌گذاری در انرژیهای تجدید پذیر و احداث نیروگاههای خورشیدی، بادی و... می‌کنند.
به لطف حمایت‌های صورت گرفته، سادگی و در دسترس بودن انرژی خورشیدی، علاوه بر آنکه تکنولوژی آن همچنان با سرعت بسیاری بالایی در حال رشد است، مجموع هزینه تمام شده ی احداث، راه اندازی و نگهداری نیروگاه خورشیدی در مقایسه با تمام نیروگاههای دیگر اعم از نیروگاههای تجدید پذیر و فسیلی، پایینترین مقدار را دارد. هزینه تمام شده هر کیلووات ساعت برق خورشیدی در طول عمرش، که بین ۲۵ تا ۳۵ سال است، حدود ۵ سنت دلار میباشد. این مسئله در کنار قیمت بالای خرید برق خورشیدی از سمت دولت‌ها منجر به گسترش بسیار سریع نیروگاههای خورشیدی در سراسر جهان شده تا آنجا که طبق گزارش ایرنا (آژانس بین المللی انرژیهای تجدید پذیر) ظرفیت نصب نیروگاههای خورشیدی در سال ۲۰۲۰ با بیش از ۲۱ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۱۹ به حدود ۷۰۷۵۰۰ مگاوات در جهان رسیده است. این واقعیت در کنار گزارش دیگری از ایرنا که نشان می‌دهد ظرفیت نصب نیروگاههای خورشیدی در دنیا از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ بیش از ۱۷ برابر شده است، آینده روشنی را برای سرمایه گذاران در این حوزه در تمام دنیا نشان می‌دهد.
کشور ایران نیز با تصویب مصوبه خرید تضمینی ۲۰ ساله برق خورشیدی و افزایش ماهیانه نرخ خرید از سرمایه گذاران سعی دارد قدم‌های موثری در گسترش انرژیهای تجدیدپذیر بردارد و از بحران حاد انرژی قریب الوقوع پیشگیری کند. طبق مصوبه وزیر نیرو، ساتبا (سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهرهوری انرژی برق) با تعریف ۳ تعرفه، برای نیروگاههای کمتر از ۲۰ کیلووات، کمتر از ۲۰۰ کیلووات و کمتر از ۱۰ مگاوات تا ۲۰ سال به صورت تضمینی در قالب قراردادی که بین سرمایهگذار و آن سازمان بسته میشود، برق خورشیدی را از سرمایهگذار خریداری میکند. این تعرفه، نرخ پایهی خرید در روز عقد قرارداد میباشد و در طول ۲۰ سال، ماهانه بر اساس فرمولی وابسته به نرخ ارز و تورم، با ضرایبی که با توافق سرمایهگذار و ساتبا برای هرکدام از دو عامل یاد شده تعریف میشود، افزایش مییابد. همچنین برای اطمینان خاطر بیشتر سرمایه‌گذاران، در این قرارداد شرایط عدم پرداخت به موقع از سمت ساتبا نیز پیش‌بینی شده که در این صورت پرداختی مشمول جریمه تاخیر خواهد شد.
