گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی
طبق به روزترین گزارش تغییرات اقلیمی، که توسط سازمان بین المللی تغییرات اقلیمی (IPCC)، زیر مجموعه‌ی سازمان ملل، در 18 ام مرداد 1400 منتشر شد، فعالیت‌های بشری سرعت گرمایش زمین را به طرزی بی سابقه‌ای، در حداقل 2000 سال گذشته تغییر داده است. این گزارش نشان می‌دهد که تمام خطراتی که پبش از این به صورت سناریوهای فرضی برای وضعیت آب و هوایی و اقلیمی تعریف شده بودند، اکنون در حال پیوستن به واقعیت می‌باشد که با فرض ادامه یافتن روند گرمایش کنونی، این خطر شدیدتر از آنچه پیش‌بینی شده بود، خواهد بود. درحال حاضر نیز چالش‌هایی مانند آتش سوزی‌های متعدد و سیل‌ها و طوفان‌های مخرب که با آن دست به گریبان هستیم، نمونه کوچکی از چالش‌هایی است که با افزایش گرمایش جهانی در آینده پیش رو خواهیم داشت.
در مقایسه با گزارش پیشین این مجموعه، که در حدود 7 سال پیش منتشر شده، میانگین دمای کره زمین 0.1 درجه سانتی گراد افزایش داشته! این دما حدود 1.1 درجه بیشتر از نیمه‌ی دوم قرن 19 ام می‌باشد. مطابق این گزارش، حتی اگر تمام کشورهای جهان به طرز چشم‌گیری تولید گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهند، باز هم این افزایش دما تا کمتر از 30 سال دیگر (تا سال 2050) به میزان 1.5 درجه سانتی‌گراد خواهد رسید! این میزان افزایش دما، اهداف عهدنامه پاریس که در سال 2016 امضا شده را رد می‌کند.
اثرات و نتایج گرمایش جهانی
این تغییرات تا همینجا نیز تمام مناطق مسکونی کره زمین را تحت تاثیر قرار داده است. این گزارش در سه برهه زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، با 5 سناریو مختلف افزایش دما و اثراتی که به دنبال دارد را پیش‌بینی می‌کند. مطابق این گزارش، با در نظر گرفتن سناریوی معتدل، در میان مدت افزایش دمای کره زمین با عبور از مرز 2 درجه سانتی گراد بسیار محتمل پیش بینی شده است.
در این گزارش توضیح داده شده است که افزایش گرمایش جهانی، به صورت مستقیم و شدید بر سیستم اقلیمی اثر می‌گذارد. این تغییرات شامل افزایش تعدد و شدت جریان‌های گرم اقیانوسی، امواج گرم دریایی، بارش‌های سهمگین، خشک‌سالی در برخی مناطق، افزایش گرداب‌های استوایی سهمگین به همراه کاهش یخ‌های قطبی، سطوح برفی و یخچال‌ها می‌باشد. واضح است که در این شرایط گرمای سطوح خشکی زمین با شدت بیشتری نسبت به دریاها افزایش می‌یابد و همچنین کاملا قطعی است که گرمایش قطب‌ها 2 برابر سریع‌تر از سایر نقاط زمین اتفاق بیفتد.
- با هر میزان افزایشی در گرمایش جهانی، این تغییرات در حیطه میانگین دمای منطقه‌ای، شدت بارش و رطوبت خاک گسترده‌تر می‌شوند.
- ادامه یافتن گرمایش جهانی باعث تشدید بحران چرخه آب شامل بهم ریختن الگوها، بارش‌های موسمی و شدت یافتن حوادث خشکی و سیل‌آسا در آینده می‌شود.
- با افزایش انتشار آلایندگی‌های کربن دی‌اکسید، سینک‌های (جذب کننده) زمینی و اقیانوسی کربن دی‌اکسید، قابلیت کمتری برای مهار آن خواهند داشت.
- بسیاری از تغییرات ناشی از گازهای گلخانه‌ای که تا کنون منتشر شده و در آینده منتشر خواهد شد تا قرن‌ها و حتی هزاران سال بازگشت ناپذیرند. به خصوص تغییرات اقیانوس‌ها، صفحه‌های یخ و همچنین سطح دریاها.
در پایان گزارش هشدار داده شده است که با ادامه‌ی گرمایش جهانی تمام مناطق کره زمین به صورت افزاینده به صورت هم‌زمان و از چندین جهت اثرات تغییرات اقلیمی را تجربه خواهند کرد که این اثرات در افزایش 2 درجه سانتی‌گراد بسیار گسترده‌تر و شدیدتر از افزایش 1.5 درجه سانتی گراد می‌باشد.
روش‌های جلوگیری از ادامه روند گرمایش جهانی
با توجه به این گزارش آنچه پیش از این به اصطلاح تحت عنوان اقدامات جلوگیری از تغییرات آب و هوایی در دستور کار قرار می‌گرفت امروز در بهترین حالت باید برای محدود کردن تغییرات اقلیمی اجرا شود.
طبق گفته این گزارش، از منظر علمی محدود کردن اثرات انسانی بر اقلیم نیازمند «حداقل» به صفر رساندن مجموع آلاینده‌های کربن دی‌اکسید به همراه کاهش چشم‌گیر سایر گازهای گلخانه‌ای است. کاهش شدید، سریع و مستمر گاز متان نیز اثرات گرمایی را که ناشی از آلاینده‌های آئروسل می‌باشد را محدود کرده و به بهبود کیفیت هوا کمک می‌کند.
آنچه مشهود است، آن است که هر تن گاز کربن دی‌اکسید در افزایش گرمایش جهانی نقش دارد که به صورت دقیق در این گزارش تحت سناریوهای مختلف بررسی شده.
باتوجه به این گزارش لزوم اجرای اقدامات موثر برای کاهش انتشار کربن دی‌اکسید واضح است. یکی از موثرترین اقدامات روی آوردن به انرژی‌های تجدید پذیر است چرا که چنانچه صنعت برق به عنوان صنعتی پیشرو در این زمنیه گام بردارد، به دنبال آن و به صورت خود به خود صنایع دیگر نیز از آنجا که برق و حرارت مورد نیاز برای فرایندهای صنعتی‌شان قابل تامین از منابع بدون کربن خواهد بود گام بزرگی در راستای کاهش آلایندگی‌های خود خواهند برداشت.
گزارش کامل تغییرات اقلیمی سازمان IPCC را می‌توانید از این لینک دانلود کنید.
همچنین برای مطالعه سیاست‌گذاری‌های کشورها در راستای کاهش انتشار کربن دی‌اکسید مطلب زیر را مطالعه کنید.